Tuổi Mão của những Danh nhân Đất Việt

Mèo trong tranh dân gian Đông Hồ

Có một loài động vật thuộc họ Mèo (tên khoa học là Otocolobus manul), cho đến ngày nay, vẫn được người/và tiếng/Trung Quốc gọi (đọc, phát âm) là "Thố Tôn" (âm Hán Việt, chuyển nghĩa và âm sang tiếng Việt thành Thỏ Khỉ).

Trong khi đó, xuyên suốt từ thời Thượng cổ cho tới ngày nay, người/và tiếng Việt (Việt Nam) vẫn gọi (đọc, phát âm/để chỉ) con vật đó là: Mèo. Và phương ngữ (tiếng miền Nam) bây giờ cũng vẫn đang biến âm mà gọi (đọc, phát âm) Mão là Mẹo - rất gần gũi với Mèo.

Như thế, có khả năng rất lớn - trên cơ sở ngôn ngữ học - là: Người/và tiếng/Việt, qua các thời đã cùng với người/và tiếng/Trung Quốc ở về thời Thượng cổ hiểu và gọi (đọc, phát âm) chung và đúng: Mèo (Mão) là Mèo.

Còn, sự nhầm lẫn Mão thành Thỏ thì chỉ có (diễn ra) vào/và từ thời Trung cổ (thời nhà Ðường các thế kỷ VII-IX) ở Trung Quốc, cùng các nước lân cận (Nhật Bản, Nam Bắc Triều Tiên...) rồi sau đó, lan truyền đi, với các nước và vùng miền khác.

Tính cách của người tuổi Mão

Ở thời nhà Trần, có hai người đặc biệt cùng sinh năm Ất Mão/1255 là Trần Nhật Duật và Phạm Ngũ Lão. Một người nữa, tiếng tăm cũng nổi như cồn, đó là Trần Quốc Toản sinh năm Ðinh Mão/1267.

Trần Nhật Duật và Phạm Ngũ Lão đều là những danh tướng, đánh đâu thắng đấy, đặc biệt là giỏi tài "rình chộp" những sơ hở hoặc non kém của giặc mà tấn công hoặc thoát hiểm, lập chiến công vang dội. Nếu Phạm Ngũ Lão xuất thân bình dân, biết ẩn nhẫn chờ thời cơ rồi tạo thế cho sự xuất hiện và thành đạt của mình, đặc biệt là trong lần "ra mắt" Trần Hưng Ðạo (chọn giữa đường trẩy quân của vị Quốc Công Tiết chế mà... ngồi đan sọt!) thì Trần Nhật Duật, dòng dõi hoàng tộc, lại luôn hòa nhã thân thiện, đặc biệt là biết tận dụng khả năng "bác ngữ học" (biết nhiều ngôn ngữ) của mình mà làm bang giao và xử lý các "cộm nổi" một cách ngoạn mục (như trong vụ "tay không bắt giặc", hóa giải cuộc toan nổi loạn của chúa đạo Ðà Giang - Trịnh Giác Mật). Và, cả hai đều kiêm toàn việc làm đẹp cho đời, bằng thơ ca - như trường hợp Phạm Ngũ Lão làm thơ "Thuật hoài", còn Trần Nhật Duật thì cho diễn đàn ca trống phách những sáng tác của mình, thâu đêm mà vẫn tưng bừng, thú vị...

Ðến như Trần Quốc Toản thì sử sách đã ghi được trường hợp điển hình của khả năng nén giận - bằng cách âm thầm bóp nát quả cam cầm trong tay - ở hội nghị quân sự Bình Than, để rồi sau đấy, thực hiện cho bằng được - ở tuổi mới 15 - chí hướng "Phá cường địch/Báo hoàng ân" của mình, bằng cách tự đứng ra thành lập đạo quân - nghĩa sĩ - ba nghìn người, đưa vào các trận đánh kịch liệt nhất chống xâm lược Nguyên Mông.

Các thời Lê Sơ, Mạc, Lê Trung Hưng, Trịnh - Nguyễn phân tranh và Tây Sơn - từ thế kỷ XV đến thế kỷ XVIII - là thời gian xuất hiện của những danh tướng như Trịnh Khả (sinh năm Kỷ Mão/1399), Nguyễn Hữu Dật (sinh năm Quý Mão/1603), hoàng đế như Mạc Ðăng Dung (sinh năm Quý Mão/1483), trạng nguyên như Nguyễn Ðăng Ðạo (sinh năm Tân Mão/1651), hiền sĩ như Nguyễn Thiếp (sinh năm Quý Mão/1723 )...

Các nhà quân sự tuổi Mão Trịnh Khả, Nguyễn Hữu Dật,... đều có chung đặc điểm là rất mưu trí mà đánh giặc, kiên trì và bền bỉ mà xông pha trận mạc. Còn, hoàng đế Mạc Thái Tổ - Ðặng Dung thì - xuất thân đô vật - cực kỳ nhanh nhẹn và hùng dũng. Trong khi trạng nguyên Nguyễn Ðăng Ðạo uyển chuyển linh hoạt thì đặc biệt là hiền sĩ Nguyễn Thiếp, căn cơ, thận trọng, luôn nhất quán trên con đường tính toan, lập ngôn và hành động của mình.

Sang đến thời nhà Nguyễn, ở thế kỷ XIX và nửa đầu thế kỷ XX, nếu ở Nam Bộ có thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa, cử nhân Huỳnh Mẫn Ðạt, cùng sinh năm Ðinh Mão/1807 nổi tiếng vì lòng chung thủy, tính kiên trung, khi sáng tác "Văn tế vợ", làm thơ "Hỏa hồng Nhật Tảo oanh thiên địa/Kiếm bạt Kiên Giang khấp quỷ thần" ca ngợi Anh hùng Nguyễn Trung Trực và ở Bắc Bộ có "Thần Siêu" (Nguyễn Văn Siêu) sinh năm Kỷ Mão/1795, "Trạng Bồng" (Võ Duy Thanh) sinh năm Ðinh Mão/1807 - những trí thức rất giàu tinh thần sáng tạo, phát kiến nhờ kiên trì, bền bỉ rèn tài, luyện chí suốt đời thì ở Trung Bộ có "Hoàng Mười" Nguyễn Phúc Miên Thẩm - hoàng tử thứ 10 của vua Minh Mạng - sinh năm Kỷ Mão/1819, được đánh giá về tài hoa, thơ phú có thể "thất Thịnh Ðường" (vượt cả thơ Ðỗ Phủ, Lý Bạch thời Thịnh Ðường), và đặc biệt là "Ông già Bến Ngự" Phan Bội Châu sinh năm Ðinh Mão/1867 nổi tiếng "thần đồng" chăm học và học giỏi, đỗ cao, khi còn rất trẻ, càng nổi tiếng hơn nữa, khi bền bỉ, hăng say hoạt động yêu nước và cách mạng lúc trung niên, đặc biệt là suốt trong vòng 15 năm cuối đời, bị người Pháp đô hộ giam lỏng ở Huế, vẫn gang thép, sắt son mà gìn giữ ý chí tinh thần và phẩm cách, đồng thời, nhẫn nại, bền bỉ chịu đựng để rồi vượt qua tất cả những sóng gió, khó khăn của hoàn cảnh, cuộc đời.

Đó là tính cách của Mèo

Các nhà tướng số học đã tổng kết tính cách của người tuổi Mão là: cực kỳ nhạy bén, tinh nhanh, thông minh, nhạy cảm, nắm bắt vấn đề nhanh chóng; kiên nhẫn, kiên định; thích yên ổn, sống chậm, không nôn nóng; thích gắn bó lâu dài... Và cho biết: đúc kết được những tính cách này, một phần là nhờ dựa vào kết quả nghiên cứu loài Mèo.

Tính cách của những nhân vật lịch sử tuổi Mão - như vừa trình bày ở phần viết bên trên - rất gần nếu không phải là giống với những tổng kết của các nhà tướng số học. Và như thế, lịch sử và sử học về những người tuổi Mão, đã cùng với tướng số học, và - như ở phần đầu bài iết này đã nói về - ngôn ngữ học, hợp lại thành một tổng hợp chứng minh: Mão là/cầm tinh con Mèo không phải là con Thỏ.