YênBái - Triển khai Đề tài khoa học “Nghiên cứu biên soạn tài liệu, xây dựng chương trình, dạy và học chữ Nôm Dao phù hợp với bản sắc người Dao tỉnh Yên Bái”, Hội Khuyến học (HKH) tỉnh đã biên soạn thành công các bộ tài liệu về dạy, học chữ Nôm Dao phù hợp với bản sắc văn hóa và điều kiện kinh tế của tỉnh, khi ứng dụng vào thực tiễn đã mang lại kết quả tích cực.
Một buổi dạy học chữ Nôm Dao do Hội Khuyến học tỉnh tổ chức.
>> Văn hóa dân tộc Dao: Cần được gìn giữ và phát huy
>> Yên Bái: Học chữ Nôm Dao, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc
Nhiều năm nay, xuất phát từ nhu cầu học tập của người Dao, tại nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh, các lớp dạy và học chữ Nôm Dao đã được hình thành với quy mô nhỏ, tự phát. Nội dung sách dạy do các thầy cúng, thầy tào lấy từ trong các cuốn sách cổ của người Dao; chưa có tài liệu biên soạn, chương trình giảng dạy một cách khoa học cũng như chưa có phương pháp truyền thụ kiến thức nên việc học không được duy trì thường xuyên, hiệu quả học tập chưa cao. Từ thực trạng này, HKH tỉnh đã triển khai Đề tài khoa học "Nghiên cứu biên soạn tài liệu, xây dựng chương trình, dạy và học chữ Nôm Dao phù hợp với bản sắc người Dao tỉnh Yên Bái”.Sau 2 năm nghiên cứu, sưu tầm, cuối năm 2022, Hội đã biên soạn được 1 bộ gồm 3 quyển, dài 341 trang tài liệu dạy và học chữ Nôm Dao phù hợp với bản sắc người Dao tỉnh Yên Bái, đều có phần phiên âm Nôm Dao, dịch ra tiếng Dao và tiếng Việt khá đầy đủ với tổng số lượng 3.500 từ vựng; 1 quyển chương trình dạy và học chữ Nôm Dao phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của tỉnh; 1 quyển tài liệu hướng dẫn giảng dạy chữ Nôm Dao cho giảng viên.
Sau khi nghiệm thu, bộ tài liệu này đã được ứng dụng rộng rãi trong công tác dạy và học chữ Nôm Dao tại các địa phương, được cộng đồng người Dao hưởng ứng và đánh giá cao. Năm 2023 - 2024, HKH tỉnh đã mở 5 lớp dạy chữ Nôm Dao, áp dụng bộ tài liệu này.
Nghệ nhân chữ Nôm Dao Bàn Hữu Quyên, xã Đại Sơn, huyện Văn Yên chia sẻ: "Cách tuyển chọn các bài học trong bộ tài liệu ngắn gọn, có hệ thống, dễ nhớ, đặc biệt là đều được đặt tên bài học đúng với nội dung bài học. Đây là cách xây dựng chương trình học rất khoa học. Việc phiên âm Nôm Dao và dịch thuật cũng khá chi tiết cẩn thận. Các bài học có tính thiết thực, gần gũi, đáp ứng được nhu cầu văn hóa sinh hoạt gia đình và của cộng đồng người Dao. Là người dân tộc Dao đỏ ở Văn Yên, chúng tôi hết sức phấn khởi đón nhận kết quả của Đề tài khi được triển khai. Các gia đình người Dao xã Đại Sơn rất ý thức trong việc học tập chữ viết của dân tộc mình khi HKH tỉnh phối hợp cùng địa phương mở lớp học tại xã”.
Theo nhiều nghệ nhân chữ Nôm Dao, các tài liệu này đều đã được định lượng thời gian học tập cũng như định tính khối lượng kiến thức trong chương trình, phân chia số tiết học trên lớp, số tiết tự học cho từng bài học, đảm bảo phù hợp với điều kiện người học và khả năng giảng dạy của giảng viên. Có giáo trình, có chương trình dạy, có hướng dẫn giảng viên nên các lớp học trở nên chuyên nghiệp và chất lượng nâng cao rõ rệt. Học viên đăng ký tham gia học nhiều hơn, ý thức tham gia đầy đủ, các bài kiểm tra đúng quy trình và chất lượng, đạt nhiều điểm tốt.
Anh Triệu Đức Toàn - học viên ở thôn Đồng Song, xã Kiên Thành, huyện Trấn Yên cho biết: "Từ học nét chữ đầu tiên đến tập viết các bộ thủ, hệ số đếm đến tập viết chữ, tập dịch thuật từ Nôm Dao ra tiếng Dao trên nền tảng những bài thơ, ca khúc, ca từ của người Dao đều rất thiết thực với đời sống hàng ngày của cộng đồng người Dao, giúp chúng tôi học tập thuận lợi trong điều kiện vừa lao động sản xuất, vừa học tập”.
Rõ ràng, việc nghiên cứu biên soạn thành công bộ tài liệu dạy và học chữ Nôm Dao của HKH tỉnh không chỉ chuyên nghiệp hóa chương trình dạy và học mà còn đáp ứng nhu cầu học tập của cộng đồng người Dao Yên Bái, góp phần xây dựng xã hội học tập cũng như giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc cốt lõi của người Dao.
Hoài Anh
Tags Khuyến học Yên Bái bản sắc văn hóa dân tộc người Dao Bàn Hữu Quyên
Đăng thảo luận