Tổng thống Joe Biden trong cuộc tranh luận đầu tiên hôm 27/6 (Ảnh: Reuters).

Màn tranh luận bị cho là thiếu thuyết phục của Tổng thống Mỹ Joe Biden trước đối thủ đảng Cộng hòa Donald Trump vào tuần trước đã làm dấy lên câu hỏi từ các thành viên đảng Dân chủ rằng liệu ông có nên rời khỏi cuộc đua vào Nhà Trắng hay không.

Tuy nhiên, việc rút lui không phải là một quá trình dễ dàng, vì ông Biden đã là ứng cử viên có cơ sở của đảng Dân chủ và nhận được sự ủng hộ áp đảo của các cử tri trong cuộc bầu cử sơ bộ. Ông Biden gặp phải rất ít sự phản đối trong cuộc bầu cử sơ bộ và việc ông giành được gần như tất cả phiếu đại biểu của đảng Dân chủ có nghĩa là rất khó có khả năng ông sẽ bị buộc rời khỏi cuộc đua trái với ý muốn của mình.

"Đây không phải là thập niên 60. Cử tri chọn người được đề cử. Ông ấy (Joe Biden) là người được đề cử", chiến lược gia của đảng Dân chủ David Axelrod cho biết sau cuộc tranh luận của Tổng thống Joe Biden và cựu Tổng thống Donald Trump hôm 27/6.

Hệ thống bầu cử sơ bộ hiện nay, vốn trao quyền cho các cử tri sơ bộ thay vì những người có ảnh hưởng trong đảng, về cơ bản xuất phát từ sự bất mãn sau khi đảng Dân chủ chọn Phó Tổng thống Hubert Humphrey làm ứng cử viên vào năm 1968.

Khi đó, Tổng thống Lyndon Johnson rút lui khỏi cuộc đua tổng thống và Phó Tổng thống Humphrey đại diện cho sự tiếp nối chính sách của ông Johnson tại Đại hội toàn quốc đảng Dân chủ. Bạo lực bùng phát khi những người biểu tình đụng độ với cảnh sát vào thời điểm Phó Tổng thống Humphrey chấp nhận đề cử.

Mọi chuyện sẽ rất khác vào năm 2024 nếu ông Biden quyết định rời khỏi cuộc đua, ngay cả khi đại hội toàn quốc của đảng Dân chủ sẽ diễn ra ở Chicago vào tháng 8.

Theo CNN, nếu ứng cử viên hàng đầu của đảng từ bỏ chiến dịch tranh cử sau hầu hết các cuộc bầu cử sơ bộ hoặc thậm chí trong thời gian diễn ra đại hội của đảng, các đại biểu sẽ cần chọn ứng cử viên thay thế của đảng ngay tại sự kiện này.

Đảng Dân chủ đặt ra hạn chót là ngày 22/6 để các bang lựa chọn hơn 3.900 đại biểu được phân bổ như một phần của quy trình sơ bộ. Gần như tất cả đại biểu đều đã cam kết ủng hộ ông Biden.

Những đại biểu này không chỉ cam kết bỏ phiếu cho ông Biden, họ cũng được chiến dịch tranh cử của ông chấp thuận. Vì vậy, mặc dù đa số đại biểu đại hội có thể quyết định chọn một ứng cử viên mới, nhưng làm như vậy sẽ đòi hỏi phải có sự thay đổi lớn từ chính những người ủng hộ tổng thống. Điều đó cũng có nghĩa là nếu ông Biden từ bỏ cuộc đua, phần lớn những người ủng hộ ông Biden sẽ chịu trách nhiệm chọn người thay thế ông.

Ai có thể thay thế ông Biden?

Một giả định được đặt ra là Phó Tổng thống Kamala Harris sẽ trở thành ứng cử viên hàng đầu trong trường hợp Tổng thống Biden bỏ cuộc. Tuy nhiên, cũng có những ứng cử viên tiềm năng khác từng nói rằng họ có thể thực hiện một chiến dịch hiệu quả hơn để đánh bại cựu Tổng thống Donald Trump.

Liệu một nhân vật như Thống đốc bang California Gavin Newsom - người đã bày tỏ sự ủng hộ tuyệt đối đối với Tổng thống Biden sau cuộc tranh luận với ông Trump - có thách thức bà Harris tại đại hội của đảng không? Việc tìm người thay thế có thể gây chia rẽ và bất mãn trong nội bộ đảng. Quyết định cuối cùng sẽ do các đại biểu đưa ra, trong một loạt phiếu bầu sau quá trình vận động hành lang tích cực.

Về phía đảng Dân chủ, cũng có một nhóm khác cần xem xét là "các siêu đại biểu". Đây là một nhóm gồm khoảng 700 lãnh đạo cấp cao của đảng và các quan chức được bầu, những người được tự động trở thành đại biểu dự đại hội của đảng dựa trên chức vụ của họ. Theo quy định thông thường của đảng, họ không thể bỏ phiếu ở vòng đầu tiên nếu đảng thay đổi đề cử, nhưng họ được tự do bỏ phiếu ở những vòng tiếp theo.

Điều gì sẽ xảy ra nếu một ứng cử viên rời cuộc đua sau đại hội?

Nếu một ứng cử viên tổng thống rời khỏi cuộc đua trong khoảng thời gian kéo dài vài tháng kể từ sau đại hội đề cử của đảng vào mùa hè cho đến trước cuộc tổng tuyển cử vào tháng 11, đây sẽ là một tình huống "kịch tính".

Đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa có những phương án khác nhau một chút để giải quyết vấn đề này. Kết quả cuối cùng có thể là người tranh cử sẽ có tên trong lá phiếu tổng tuyển cử, nhưng điều đó không nhất thiết phải được đảm bảo.

Đối với đảng Dân chủ, Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ được trao quyền lấp chỗ trống của ứng cử viên trên tấm vé quốc gia sau đại hội theo quy định của đảng, sau khi chủ tịch đảng tham khảo ý kiến của các thống đốc đảng Dân chủ và lãnh đạo của đảng trong quốc hội.

Đối với đảng Cộng hòa, nếu phía đảng Cộng hòa có một chỗ trống, Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa có thể triệu tập lại đại hội toàn quốc hoặc tự chọn ra một ứng cử viên mới.

Ứng cử viên phó tổng thống có tự động trở thành người được đề cử chính thức không?

Một bản ghi nhớ chuyên sâu của Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội (CRS) lưu ý rằng nếu một tổng thống đương nhiệm mất năng lực sau khi giành được đề cử của đảng, Tu chính án thứ 25 sẽ nâng phó tổng thống lên làm tổng thống, nhưng các quy định của mỗi đảng sẽ quyết định ai sẽ trở thành ứng cử viên của đảng.

Theo CRS, không đảng nào yêu cầu người liên danh tranh cử của ứng cử viên tổng thống (ứng cử viên phó tổng thống) phải được nâng lên vị trí cao nhất trong danh sách tranh cử, mặc dù đây rõ ràng là kịch bản có khả năng xảy ra cao nhất.